Prowadzenie samochodu bez wymaganych dokumentów

Zdarza się nawet najlepszym. W pośpiechu wybiegłeś z domu i przy okazji nie wziąłeś ze sobą portfela. Zatrzymała Cię policja. Nałożyła na Ciebie mandat w wysokości 150 zł. W internecie czytałeś, że przecież za brak dokumentów powinien być mandat w wysokości 50 zł! No tak, tylko ty nie miałeś ze sobą również ani dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie, ani dowodu rejestracyjnego.

Podstawą nałożenia mandatu za brak wymaganych dokumentów jest art. 95 kodeksu wykroczeń. Zgodnie z tym przepisem, kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu pojazd, nie mając przy sobie wymaganych dokumentów, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany w postępowaniu przed sądem. W postępowaniu mandatowym będzie to kara w wysokości 50 zł.

W porównaniu do innych przewinień, jak chociażby jazda bez uprawnień, za które grozi mandat w wysokości 500 zł, jest to relatywnie niska kara. Natomiast częstą praktyką jest wystawianie mandatów za brak wymaganych uprawnień w sytuacji, gdy zatrzymany został dokument prawa jazdy.

Pamiętaj, dopóki nie została wydana decyzja odpowiedniego organu o cofnięciu lub zawieszeniu uprawnień (co więcej, decyzja ta musi się uprawomocnić), nawet kiedy masz zatrzymane prawo jazdy, nałożony powinien być na Ciebie jedynie mandat za nieposiadanie odpowiedniego dokumentu.

Sytuacją ukazującą różnicę między brakiem uprawnień, a brakiem wymaganego dokumentu jest moment, kiedy skończył się dla Ciebie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Od tej chwili na nowo możesz wsiadać za kierownicę, jednakże jeśli nie odebrałeś swojego prawa jazdy, to narażasz się na konsekwencje w postaci nałożenia mandatu za brak wymaganych dokumentów.

A za brak jakich dokumentów można otrzymać mandat?

Katalog tych dokumentów został określony w art. 38 ustawy prawo o ruchu drogowym. Jest to:

• dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem;
• dokument stwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu;
• dokument stwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie;
• zezwolenie, o którym mowa w art. 106 ust. 1 pkt 5 u.k.p. (chodzi o zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym w zakresie określonej kategorii prawa jazdy);
• inne dokumenty, jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnej ustawy.

Dokumentem stwierdzającym uprawnienia do kierowania będzie też wtórnik prawa jazdy wydany np. w następstwie zniszczenia pierwotnego dokumentu lub też jego zgubienia. Nie próbuj również mówić organom, że posiadasz te dokumenty, ale ich nie okażesz. W takiej sytuacji istnieje domniemanie faktyczne nieposiadania przez Ciebie konkretnego dokumentu. Policja nałoży na Ciebie mandat, a jeśli go nie przyjmiesz, sprawa zostanie skierowana do sądu. Wykroczenie to może być popełnione zarówno umyślnie jak i nieumyślnie. Oznacza to, że
mandat otrzymasz nawet w sytuacji, kiedy nie było twojej winy w jego nieposiadaniu (np. został on skradziony).

Zastanawiasz się, co w sytuacji, gdy miałeś prawo jazdy, ale zostało ci ono zabrane oraz otrzymałeś decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdem? Czy policja może nałożyć na ciebie mandat zarówno za jazdę bez wymaganych uprawnień, jak i jazdę bez wymaganego dokumentu? Otóż nie.

Wykroczenie z art. 94 § 1 k.w. nie może być popełnione w zbiegu z art. 95 k.w. Mówiąc prościej, możesz otrzymać mandat albo za jazdę bez uprawnień, albo za jazdę bez wymaganego dokumentu (czyli w sytuacji, kiedy posiadasz uprawnienia, ale nie masz przy sobie dokumentu, bo np. go zapomniałeś).

Jako ciekawostkę wspomnę, że istnieje sytuacja kiedy możesz prowadzić pojazd, ale jednocześnie nie musisz posiadać przy sobie dokumentów. Tą sytuacją jest jazda z instruktorem nauki jazdy lub też egzaminatorem.

Na sam koniec przypomnę Ci, o najważniejszy rzeczach:

→ Mandat za jazdę bez wymaganych uprawnień możesz dostać jedynie wtedy, kiedy została
wydana prawomocna decyzja o cofnięciu uprawnień.
→ Wykroczenie jazdy bez wymaganych dokumentów może być popełnione również nieumyślnie
→ Nie możesz otrzymać mandatu zarówno za jazdę bez uprawnień, jak i jazdę bez dokumentów.
→ Jest określona lista dokumentów, które musisz mieć przy sobie podczas poruszania się pojazdem
mechanicznym. Wymaganie innego dokumentu od Ciebie przez policjanta jest niedopuszczalne.

Artykuł powstał we współpracy z LexTraffic.pl - Kancelarią prawa ruchu drogowego.