Idą duże zmiany w spółdzielniach. Pięcioletnia kadencja zarządu, jawne umowy

Prezesi i członkowie zarządu będą mieli 5-letnie kadencje, umowy zawierane przez spółdzielnie będą jawne dla członków, a głosowania walnego zgromadzenia będą mogły odbywać się pisemnie, jak we wspólnotach mieszkaniowych. Takie zmiany przewiduje projekt ministerstwa rozwoju, który trafił właśnie do konsultacji społecznych.

Członkowie spółdzielni narzekają na zarządy, tworzące się w nich praktycznie nieusuwalne i często wspierane przez rady nadzorcze kliki. Zapobiec takim sytuacjom mają projektowane zmiany w prawie spółdzielczym, które szykuje resort rozwoju.

Pierwsza propozycja - kadencyjność zarządów spółdzielni. Kadencja trwałaby maksymalnie 5 lat (o szczegółach mają decydować walne), ale prezesi mogliby startować w wyborach bez ograniczeń w ich liczbie. Jest także propozycja by prezesa zarządu wybierało obowiązkowo walne zgromadzenie spółdzielców, a nie jak dotychczas - w większości przypadków - rada nadzorcza.

- Wybór członków zarządu przez walne zgromadzenie najpełniej realizuje ideę demokracji bezpośredniej, bowiem każdemu członkowi w równym zakresie (jeden członek – jeden głos) daje możliwość wypowiedzenia się w sprawie kandydatów na członka zarządu - czytamy w uzasadnieniu do projektu zmian.

Głosowanie obiegowe także w spółdzielniach

Nowelizacja ma przywrócić możliwość zastąpienia walnego zgromadzenia zebraniem przedstawicieli, ale decyzję o tym ma podejmować walne, czyli członkowie spółdzielni. Przy podejmowaniu uchwał na walnym liczyć się będzie osoby biorące faktycznie udział w głosowaniu, a nie jak obecnie, uczestniczące w walnym zgromadzeniu. Walne będzie mogło wskazać podmiot, który przeprowadzi lustrację w spółdzielni.

Projekt zawiera również zmiany usprawniające proces podejmowania uchwał. Podobnie jak we wspólnotach mieszkaniowych spółdzielcy mogliby głosować w trybie obiegowym, czyli podpisując się na karcie do głosowania, z którą w mieszkaniu odwiedzi go przedstawiciel spółdzielni. Zarządy zyskałby większą swobodę w zarządzaniu, bo sprawy, które wymagałyby specjalnej zgody spółdzielców ustawa wymieni w punktach. Dziś niemal wszystkie sprawy wymagają zgód, bo prawo daje prezesom tzw. zarząd powierzony.

Więcej jawności?

Intencją zmian jest również większa jawność w spółdzielniach. Spółdzielnie nie będą już mogły odmówić członkom czy właścicielom lokali niebędących członkami wglądu do umów zawartych przez spółdzielnie z osobami trzecimi. 

To rozwiązanie już budzi sprzeciw. - Nikt nie będzie chciał zawierać umów ze spółdzielniami, skoro np. deweloper albo zarządca nieruchomości konkurujący ze spółdzielnią będzie mógł zwrócić się do jakiegokolwiek członka spółdzielni o wydobycie ze spółdzielni wszystkich umów, które zawarła ona z osobami trzecimi i poznać stawki, w oparciu o które świadczone są usługi na rzecz spółdzielni mieszkaniowej - mówi cytowany przez "Rzeczpospolitą" radca prawny Piotr Pałka.

Przeglądane dokumenty spółdzielca będzie mógł skopiować lub sfotografować telefonem. Dotychczas spółdzielnie nie zawsze na to pozwalały.

Projekt daje też korzyści osobom, które dysponują lokalem w budynku usytuowanym na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym lub w sytuacji, gdy spółdzielni nie przysługuje prawo użytkowania wieczystego lub prawo własności gruntu (tak jest np. w spółdzielni "Stokłosy" na Ursynowie). Z mocy prawa w takich przypadkach lokatorzy staną się członkami spółdzielni. Z kolei w przypadku zadłużenia lokalu, nowelizacja da możliwość odpowiedzialności lokatora za długi poprzez np. przymusową sprzedaż lokalu za zgodą sądu. Podobne rozwiązanie działa we wspólnotach.

Nowelizacja właśnie trafiła do etapu konsultacji społecznych. Można się zapoznać z nią na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Ustawa ma wejść w życie wraz z nowym rokiem.