Społecznicy ocenili planowaną rewolucję

Wielki przewrót w budżecie partycypacyjnym. W przyszłym roku zmienią się zasady, począwszy od obszaru po sposób głosowania. Zanim zapadną ostateczne decyzje Centrum Komunikacji Społecznej, w ursynowskim ratuszu, zorganizowało konsultacje. Doszło do burzliwej debaty. Pomysły urzędników wzbudziły wiele kontrowersji.

Budżet partycypacyjny, nazywany też obywatelskim, okazał się strzałem w dziesiątkę. Pozwala on mieszkańcom bezpośrednio decydować, na co mają zostać wydane publiczne pieniądze. Projekty, które zdobyły najwięcej głosów są realizowane (poza wyjątkami). To właśnie z budżetu sfinansowane zostały m.in  ursynowskie murale, plac zabaw w Sadku Natolińskim czy popularne potańcówki.

Teraz nadchodzą zmiany. Akcja pozostaje, ale będzie miała nowe zasady, które przygotowują władze miasta. To konieczne, bo nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym wprowadziła nowe wymogi. Główne różnice to wprowadzenie projektów ogólnomiejskich, likwidacja dzielnicowych zespołów oraz tzw. głosowanie negatywne.

Centrum Komunikacji Społecznej prowadziło w tej sprawie konsultacje z mieszkańcami. Jedno z takich spotkań odbyło się w ursynowskim ratuszu, gdzie zjechało kilkudziesięciu społeczników z całej Warszawy. Mieli sporo wątpliwości co do proponowanych zmian. 

Poziom miejski i dzielnicowy

Istotnym novum będzie głosowanie tylko na projekty ogólnomiejskie i ogólnodzielnicowe. Znikają lokalne obszary, na które dzielone były dzielnice. Jeśli ktoś będzie chciał postawić np. nowe ławki na Ursynowie, Mokotowie i w Wilanowie może składać trzy projekty dzielnicowe lub jeden miejski w trzech lokalizacjach. To rozwiązanie, które pozwoli na realizację większych projektów, nie wszystkich przekonuje.

- Zniknie możliwość głosowania na małe, lokalne pomysły, a przecież to powinno być najważniejsze, żeby aktywizować ludzi. Zostawmy możliwość konkurowania. Nie trzeba wszystkiego centralizować - mówił Tomasz Matujewicz z Ochoty.

Uczestnicy konsultacji nie poparli też pomysłu, aby to urzędnicy decydowali jak zakwalifikować konkretny projekt. Zgodni byli co do tego, że o tym czy jest dzielnicowy czy miejski powinien decydować jego autor.

Brak dzielnicowych zespołów ds. budżetu partycypacyjnego

Do tej pory, projektodawcy mieli częste wsparcie w dzielnicowych zespołach, które były silnym czynnikiem społecznym w BP. Zapowiedź likwidacji tego ciała doradczego wywołała falę krytyki.

- Powinny być zespoły dzielnicowe, bo inaczej urzędnik odrzuci projekt i nie będzie się do kogo odwołać. Musi być jakieś wsparcie, bo inaczej będzie to destrukcyjne dla tych, co chcą działać - mówił Robert Buciak z Zielonego Mazowsza. Wtórował mu Paweł Nowocień, autor licznych projektów usprawniających życie mieszkańców rejonu ul. Kłobuckiej. - Zespoły są potrzebne, żeby obywatel nie walczył sam na sam z urzędnikiem.

Sprawa nie jest przesądzona, być może uda się zachować zespoły, ale w nieco innej formie. - Chcemy, żeby miały określoną rolę, żeby było wiadomo jaki jest konkretny zakres ich działania i w jakich sytuacjach są najbardziej potrzebne. To sprawa do przemyślenia - powiedziała Ewa Fonkowicz z Centrum Komunikacji Społecznej.

Weryfikacja projektów

Zmiany będą dotyczyły także weryfikacji projektów. Zostanie ona podzielona na aż 3 etapy. Wprowadzono również sprawdzenie czy koszty utrzymania projektu nie są niewspółmiernie wysokie do kosztów realizacji. W tym momencie spotkania pojawiła się pierwsza rozbieżność opinii wśród zebranych. Maciej Antosiuk z Projektu Ursynów przekonywał, że to bardzo dobry pomysł.

- Nie może tak być, że projekt, który jest realizowany, generuje nowe koszty, np. miasteczko rowerowe na Kazury, na etapie weryfikacji, miało kosztować 200 tys. złotych, a będzie prawie pół miliona. Powinny być wprowadzone widełki dopuszczalnego wzrostu ceny, bo to są pieniądze podatników.

Inni przekonywali, że zapis o niewspółmiernych kosztach może zablokować wiele potrzebnych projektów. Jako przykład podawano sadzenie drzew, które jest dużo tańsze od późniejszej ich pielęgnacji. Również stawianie koszy na śmieci jest niewielkim wydatkiem w porównaniu do ich opróżniania w kolejnych latach.

Głosowanie na "nie"

Sposób głosowania również się zmienia. Ma być możliwość głosowania na 5 pomysłów ogólnomiejskich i 10 dzielnicowych. Zrezygnowano za to z głosowania „do kwoty”, ponieważ wiele osób wspierało nie tylko najpotrzebniejsze projekty, ale często resztę pieniędzy "wydawały" przypadkowo.

Zdarzało się też, że dzięki głosom "za" realizowane miały być projekty wzbudzające kontrowersje i opór wielu tysięcy mieszkańców. Przykładem może być zwycięski projekt BP na 2016 r. zwężenia ulicy Stryjeńskich, na który zagłosowało ok. 1400 osób i który do dziś nie został zrealizowany.

Teraz ma być możliwość blokowania takich czy innych rozwiązań. Każdemu wybranemu pomysłowi będzie przypisana ocena: „popieram” albo „nie popieram”.

Blokowanie projektów wzbudziło bardzo wiele emocji podczas konsultacji. Zwolennicy takiego rozwiązania przekonywali, że w ten sposób można uniknąć konfliktów społecznych i forsowania przez zdeterminowane niewielkie grupy pomysłów, które utrudnią życie większości.

- To bardzo dobre rozwiązanie, które urealni prawdziwe potrzeby mieszkańców - mówił Michał Zenka z ursynowskiego Zespołu ds. Budżetu Partycypacyjnego poprzedniej edycji. Wiele osób przyklasnęło takiej opinii, ale sporo było przeciwnych głosowaniu na "nie", wskazując na negatywne konsekwencje tego rozwiązania.

- To pogłębi polaryzację. Trzeba jednoczyć ludzi wokół dobrych spraw, a nie ich dzielić - przekonywała Katarzyna Kwiecińska-Otachel, autorka siedmiu projektów do BP. Z sali padały też argumenty, że przyczyni się to do kłótni i hejtu w Internecie.

Przypomnijmy, że zaznaczenie pozycji „popieram” przy danym pomyśle będzie oznaczać, że pomysł ten otrzymuje 1 punkt, natomiast „nie popieram” oznacza, że pomysł otrzymuje -1 punkt. Do realizacji przejdą tylko te pomysły, które otrzymają co najmniej 24 punkty dodatnie.

Konsultacje w ursynowskim ratuszu kończą cykl spotkań z mieszkńcami Warszawy. Centrum Komunikacji Społecznej wszystkie uwagi dotyczące zmian w budżecie partycypacyjnym przekaże Radzie Warszawy, która zdecyduje według jakich zasad odbędzie się głosowanie w przyszłym roku.